Rzeczoznawca budowlany a katastrofa budowlana
Podczas każdej budowy może dojść do błędów budowlanych. Jeżeli da się je wyeliminować na etapie powstawania budynku, tym lepiej dla nas. Sytuacja komplikuje się, jeżeli usterki są na tyle poważne, że nie da się ich bezproblemowo naprawić. Jeżeli zniszczenia powstałe wskutek błędów na budowie są poważne, możemy mieć do czynienia z gwałtownymi uszkodzeniami, które możemy klasyfikować jako katastrofę budowlaną. Co robić w sytuacji katastrofy na budowie?
Katastrofa budowlana – co to takiego?
Przepisy Prawa budowlanego definiują katastrofę budowlaną jako gwałtowne i niezamierzone zniszczenie budynku lub jego części i elementów konstrukcyjnych domu, tj. rusztowań, ścianek szczelnych i obudowy wykopów, elementów urządzeń formujących, ścianek nośnych i schodów. Katastrofą budowlaną są też nagłe zdarzenia, które miały miejsce jeszcze w trakcie robót budowlanych, wskutek których doszło np. do uszkodzenia wykopu pod fundamenty, zawalenia się konstrukcji rusztowania albo naruszenia murów. Każde odstąpienie od zasad budowlanych, którego konsekwencje są nagłe i nieprzewidywalne, może być uznane przez rzeczoznawcę budowlanego jako katastrofa budowlana.
Katastrofą budowlaną nie są usterki, które da się naprawić, uszkodzenie urządzeń budowlanych wykorzystywanych na budowie, awarie instalacji sytuacje, w których doszło do zniszczenia którejś z części budynku, ale które miały charakter ciągły.
Katastrofa na budowie – co robić?
W przypadku katastrofy budowlanej organ nadzoru budowlanego odpowiedzialny za budynek musi rozpocząć postępowanie wyjaśniające. Z kolei na placu budowy muszą być podjęte czynności eliminujące zagrożenie dla życia i zdrowia osób znajdujących się na budowie. Po zabezpieczeniu terenu budowy przez kierownika budowy musi in powiadomić o zdarzeniu służby ratownicze, organ nadzoru budowlanego, prokuratora, Policję, inspektora nadzoru budowlanego, inwestora, projektanta, rzeczoznawcę budowlanego i inne organy biorące udział w procesie postępowania wyjaśniającego.
Postępowanie wyjaśniające przyczyny katastrofy budowlanej
Po otrzymaniu informacji o katastrofie budowlanej organ nadzoru budowlanego musi rozpocząć postępowanie wyjaśniające zdarzenie i powołać komisję ustalającą jego przyczyny i skutki. W trakcie czynności należy także usunąć zagrożenie, które mogłoby wiązać się z wystąpieniem katastrofy budowlanej. O katastrofie na budowie musi być także powiadomiony wyższy względem miejscowego organ nadzoru budowlanego i Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego.
W skład komisji wyjaśniającej przyczyny katastrofy budowlanej wchodzą:
– przedstawiciel organu nadzoru budowlanego jako przewodniczący
– przedstawiciele innych zainteresowanych lub właściwych rzeczowo organów administracji rządowej
– przedstawiciel organu właściwego w pierwszej instancji
– przedstawiciele samorządu terytorialnego
– inne osoby posiadające wymagane kwalifikacje zawodowe.
Komisja może także wezwać na miejsce zdarzenia:
– kierownika budowy
– projektanta
– inwestora
– właściciela lub zarządcę obiektu budowlanego
– użytkownika obiektu budowlanego
– producenta albo importera wyrobów budowlanych
– przedstawiciela wykonawcy.
Katastrofa budowlana – co może rzeczoznawca budowlany?
Komisja powołana do pracy na miejscu katastrofy budowlanej musi ustalić przyczyny i skutki zdarzenia. Żeby tego dokonać, konieczne jest powołanie rzeczoznawcy budowlanego, który wykona na miejscu ekspertyzę budowlaną. Co istotne, wszystkie czynności wykonywane przez ekspertów budowlanych mogą być zlecone przez organ nadzoru budowlanego na koszt inwestora, zarządcy obiektu budowlanego lub właściciela obiektu, w którym doszło do uszkodzeń.
Przed rozpoczęciem pracy na miejscu katastrofy budowlanej rzeczoznawca budowlany musi przedstawić kwalifikacje zawodowe i ważne pozwolenie do wykonywania samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie. Ekspertyza budowlana przygotowana przez eksperta musi podać przyczynę katastrofy budowlanej, a także jej okoliczności i konsekwencje. W dokumencie musi się znaleźć opis czynności potrzebnych do usunięcia zaistniałego niebezpieczeństwa.
Jeżeli do katastrofy budowlanej doszło wskutek błędów wykonawczych, ekspertyza budowlana może być dowodem wspomagającym uzyskanie przez inwestora odszkodowania z tytułu błędów na budowie i katastrofy w budownictwie.
Co po ekspertyzie budowlanej?
Po sporządzeniu ekspertyzy budowlanej rzeczoznawca budowlany przekazuje swoją opinię komisji działającej na miejscu katastrofy budowlanej. Grono ekspertów budowlanych musi wówczas zdecydować o rozpoczęciu prac związanych z uporządkowaniem terenu katastrofy, jego zabezpieczeniem i wyeliminowaniem niebezpieczeństwa. Skutki katastrofy budowlanej należy niezwłocznie usunąć z miejsca zdarzenia. Jeżeli w postępowaniu wyjaśniającym uda się ustalić sprawcę katastrofy budowlanej, może on być pociągnięty do odpowiedzialności karnej i cywilnej związanej z zaniechaniem na budowie.