Rozwód – jak zadbać o emocje i psychikę dziecka?
Rozwód to traumatyczne przeżycie zarówno dla partnerów, którzy kończą zwykle długoletni związek, ale przede wszystkim dla dzieci. Po rozstaniu rodziców dzieci muszą zmierzyć się z całkiem nową sytuacją, którą jest rozpad rodziny i diametralna zmiana dotychczasowego trybu życia. Nierzadko powoduje to u nich stany lękowe i problemy emocjonalne, zwłaszcza jeśli pomiędzy byłymi małżonkami narasta konflikt, którego świadkami są dzieci. Aby pomóc dzieciom przejść łagodnie przez rozwód warto, pomimo negatywnych uczuć, starać się unikać kłótni z byłym współmałżonkiem oraz nastawić się na współpracę przy podziale obowiązków wychowawczych. Poniżej kilka ważnych porad i wskazówek, jak łagodzić konflikty z byłym współmałżonkiem dla dobra dzieci oraz jakie zaburzenia zachowania u dzieci mogą być wynikiem traumy wywołanej rozwodem.
Pomoc psychologa, psychoterapeuty i mediatora w trakcie rozwodu
Rozwód, niezależnie od tego czy następuje w wyniku własnej decyzji czy też na wniosek współmałżonka zawsze jest przeżyciem pozostawiającym ślady na psychice. Z tego względu, w tym trudnym okresie warto zwrócić się o wsparcie do rodziny, przyjaciół albo psychologa. Pomoc psychologa może pomóc ustawić na nowo relacje rodzinne, tak aby straty emocjonalne dla każdej ze stron, a zwłaszcza dzieci, były jak najmniejsze. Spotkania z psychologiem stanowią także istotne wsparcie dla osoby będącej w trakcie rozwodu, gdyż pomagają w ograniczaniu impulsywnych zachowań i negatywnych emocji względem byłego współmałżonka. Dzięki temu możliwe jest spokojne komunikowanie się i wypracowanie wspólnego planu wychowawczego dotyczącego opieki nad dziećmi. Kwestie podziału praw i obowiązków rodzicielskich dobrze jest szczegółowo uregulować w treści porozumienia rodzicielskiego, tak aby już na początku rozwiązać wszelkie możliwe spory. Przy wypracowaniu porozumienia rodzicielskiego pomocny może być mediator rodzinny. Specjalista pomoże rozwiązać kwestie sporne co do wychowania dzieci, np. dotyczące podziału czasu na odrabianie lekcji, przyjemności i zainteresowania, kontaktów ze szkołą czy edukacji religijnej. Neutralna „osoba trzecia” pomoże także spojrzeć na sytuację z boku i pogodzić różne stanowiska, tak aby byli małżonkowie nie skupiali się na sobie nawzajem, ale na pomocy dzieciom w tej trudnej sytuacji.
Dobre relacje z byłym partnerem dla dobra dzieci
Utrzymanie dobrych relacji z byłym współmałżonkiem jest niezwykle ważne w kontekście zdrowia psychicznego i emocjonalnego dzieci. Konieczność porozumienia się w najważniejszych kwestiach dotyczących nauki czy zdrowia nie oznacza przymusu, aby zgadzać się na wszystkie propozycje drugiego rodzica. Każde z rodziców ma prawo do postawienia własnych warunków i ustalenia granic zachowania. Dotyczy to także poszanowania prawa do intymności, w tym nie wkraczania bez zaproszenia do miejsca zamieszkania byłego partnera. Ważne jest, żeby w obecności dzieci wypowiadać się na temat drugiego rodzica z pełną dozą szacunku, a ewentualne spory rozwiązywać bez udziału dzieci. Niedopuszczalne jest stawianie dzieci przed koniecznością wyboru którego z rodziców woli (tzw. konflikt lojalności). Za każdym razem warto się zastanowić, co jest dobre dla dzieci, a własne ego odsunąć na plan dalszy.
Niepokojące zaburzenia u dzieci wywołane rozwodem rodziców
Rozstanie rodziców zazwyczaj odbija się na psychice dziecka, a stopień zaburzeń zależy od wieku dziecka, jak i od tego czy było ono świadkiem konfliktu między rodzicami. U młodszych dzieci trauma wywołana rozstaniem rodziców może spowodować regres w dotychczasowym rozwoju, pojawienie się moczenia nocnego czy ssania kciuka. U starszych dzieci mogą pojawić się zaburzenia zachowania, np. staje się ono agresywne w szkole. Innym niepokojącym objawem jest brak ekspresji emocjonalnej, wycofanie się z kontaktów społecznych, utrata wcześniejszych zainteresowań, lęki, stany depresyjne, zaburzenia odżywiania (anoreksja) i problemy psychosomatyczne, takie jak bóle brzucha, bóle głowy, problemy ze snem. W takiej sytuacji pomocna może być poradnia psychologiczna, w której dziecko uzyska pomoc specjalisty.
Rozwód rodziców jest zawsze trudnym przeżyciem dla dzieci. Negatywnych następstw rozwodu można uniknąć, ograniczając konflikty z byłym współmałżonkiem i współpracując przy dalszym wychowywaniu dzieci. Po rozwodzie dziecko należy obserwować, tak aby na wczesnym etapie wykryć symptomy ewentualnych zaburzeń i zwrócić się o pomoc do psychologa.